Sumeryjska lista królów

Sumeryjska lista królów pojawiła się mi przy tworzeniu jednego z wcześniejszych tekstów. Temat mnie zainteresował i trudno mi było zapomnieć o tym. Rozszerzyłem parę kwestii i przedstawiam Wam swoją wersję informacji oraz krótką ocenę.

Sumeryjska lista królów i Wikipedia

Tak jak zdarza mi się dosyć często przy pisaniu tekstów, to chciałbym najpierw rozpocząć od napisania czegoś oczywistego dla niektórych, aby później móc przechodzić dalej z wypowiedzią. Wiadomo, że jest to coś co tak naprawdę jest łatwe do zweryfikowania, ale jako pierwsze mi przyszło do głowy.

Przechodząc do tego o czym chcę napisać, to sumeryjska lista królów to tak naprawdę dzieło sumeryjskiego piśmiennictwa, będące listą władców i dynastii rządzących Sumerem, począwszy od królów panujących przed potopem, a na I dynastii z Isin kończąc. Wspomniany ród rządził na początku II tysiąclecia przed naszą erą. Dzieło tak naprawdę posiada charakter półlegendarny, z tego też powodu dyskwalifikuje się je jako źródło historyczne i traktowane jest przez badaczy dziejów starożytnej Mezopotamii z dużą dozą ostrożności. Informacje zawarte poddawane są ciągłej weryfikacji i konfrontowane z innymi źródłami piśmienniczymi oraz znaleziskami archeologicznymi.

Niektórzy mogą się dopytywać czy jest więcej kopii tej listy królów. Oczywiście jest ich więcej, bo jest przynajmniej 16 – słownie szesnaście. Specjalnie napisałem przynajmniej, bo tyle jest potwierdzonych w Wikipedii. Sumeryjska lista królów powstała najprawdopodobniej pod koniec trzeciego tysiąclecia przed naszą erą, za panowania władców z III dynastii z Ur. Omawiane dokumenty pochodzą w większości z okresu starobabilońskiego i datowanych na XVIII wiek przed naszą erą. Kopie te nie są identyczne – zachowane wersje różnią się często między sobą co do kolejności panujących dynastii i długości rządów poszczególnych władców. Pierwszym, który sporządził listę zachowanych kopii Sumeryjskiej listy królów, był Thorkild Jacobsen. Listę tę uzupełnili następnie o kopie opublikowane po 1939 roku Dietz Otto Edzard i Claudine-Adrienne Vincente. Uporządkowania tak powstałej listy dokonał Jean-Jacques Glassner.

Sumerowie jeśli chodzi o sprawowanie władzy przekazywali sobie ją między miastami, aby żadne nie było urażone o brak sprawowania władzy nad regionem. Nie będę tutaj przytaczał tutaj całego mitu związanego z przekazywaniem sobie władzy oraz w jaki sposób została ona zdobyta. W takim przypadku musiałbym dodatkowo wyjaśnić w osobnym akapicie (jak nie w większej ilości tekstu co się wydarzyło po kolei).

Dzięki powierzaniu hegemonii miastom w Sumeryjskiej liście królów siedzibami dynastii królewskich są niemal wyłącznie miasta babilońskie, wśród których najważniejsza rola przypisana została miastom Ur, Uruk i Kisz. Jedynymi wspomnianymi siedzibami dynastii królewskich poza Babilonią są miasta Awan, Hamazi i Mari.

Dziwną sytuacją jest brak jakiejkolwiek wzmianki w dokumencie o królach o dynastiach z miast Larsa i Lagasz, które w pewnych okresach odgrywały ważną rolę w historii Mezopotamii. Można zauważyć, że z tym faktem nie mogli pogodzić się już sami mieszkańcy obu miast. Dzięki temu jeden ze skrybów z Larsy chcąc przepisać tekst Sumeryjskiej listy królów, prawdopodobnie kierował się patriotyzmem do miasta i dodał dynastię z Larsy do kanonicznej listy pięciu przedpotopowych dynastii przed potopem. Natomiast skrybowie z Lagasz stworzyli swój własny odpowiednik Sumeryjskiej listy królów. Zawarli w nim listę królów własnego miasta i nazwali ten dokument Kroniką władców Lagasz.

Początkowa część omawianej listy opisuje czasy przed i zaraz po potopie. Ten moment uważany jest za legendarny i nie posiada nic wspólnego z rzeczywistością. Jednym z przykładów jest dosyć długi okres rządów wymienionych królów, są one liczone w tysiącach, jak nie w dziesiątkach tysięcy lat. Według mojej opinii może to być spowodowane tym, że ludzie nie posiadali aż takiego obiegu informacji jaka panuje chociażby w czasach średniowiecza, gdzie gęstość zaludnienia jest większa i możliwości przekazywania informacji było więcej.

W późniejszych częściach Sumeryjskiej listy królów, wiarygodność można już często sprawdzić porównując zawarte w nich informacje z informacjami uzyskanymi ze źródeł historycznych.

Co nam przekazują inne źródła na temat sumeryjskiej listy królów?

Według innego źródła jakie odnalazłem to sumeryjska lista królów ma kilka uchybień. Jednym z nich jest brak podania szczegółowych dat panowania władców. Przez to też trudno potwierdzić kiedy oni panowali, chociaż wiadomo jak długo.

Właśnie ta kwestia jest też do podważenia. Wiadomo, że w odpowiednich warunkach człowiek może żyć dłużej, ale nie tak długo jak dwaj pierwsi królowie. W sumie panowali 28 800 lat. Według mojej oceny to naprawdę długo, mogło dojść do pomyłki. Trudno jest mi w tym momencie potwierdzić jaka, bo za długi okres minął. Jedynie mogę się domyśleć, że przez ten okres było o wiele więcej władców, którzy przyjmowali imię ważniejszego a kronikarze mogli nie zaznaczać istnienia kolejnej osoby panującej regionem. Inną sprawą było to, że lepiej było panować nad ludźmi, jak oni mieli podawane, że nadal włada ta sama osoba, niż tłumaczyć zmiany polityczne i ekonomiczne z powodu zmiany człowieka u władzy.

Zwrócenie uwagi też jest nas czas władania państwem przed i po potopie, które spotkało kraj. Przed wielką wodą w 5 miastach rządziło o ośmiu królów przez 241 200 lat, natomiast po niej – dwudziestu trzech przez 24 510 lat. W takim przypadku można zadać pytanie Co się stało długością życia?. Dla przeciętnego Kowalskiego obecnie przeżyć przynajmniej 80 lat to już jest miło, a w tamtych czasach taki szmat czasu to sporo. Z mojego punktu widzenia to coś jest nie tak, bo przynajmniej jedno tysiąclecie dla człowieka to przechodzi już w sporą epokę.

Jedyne co można wyjaśnić według zapisów oraz wierzeń Sumerów to przynajmniej II dynastia z Kisz była półbogami, jeśli mogę tak określić. Jeśli nie to na pewno hybrydą człowieka oraz boga. Jednym z takich przykładów jest zapis związany z synem boga Utu i jednocześnie królem z Eanny, Meskiaggazerze, który wszedł w morze i wyszedł (zszedł) z gór. Sumerowie dosyć często opisują niebo jako górny ocean, bądź też morze pierwotne.

Warto wspomnieć, że tytuł król nie istniał za bardzo w czasach sumeryjskiego państwa wówczas jeszcze nie istniał i w Sumerze władców tytułowano Ili. Tak naprawdę odpowiada to polskiemu Ljeli i dosłownie oznacza Wspaniałe Dzieci Boga w Niebie.

Według zapisów innymi władcami, którzy byli półbogami albo bogami, byli na przykład Lugalband, w jego imieniu znajdowało się słowo lugal, które po sumeryjsku oznaczało wielki. Prawdopodobnie mógł być mitycznym gigantem – nefilim. Innym człowiekiem władającym był rybak Dumuzi, który w mitologii sumeryjskiej był małżonkiem Innany, bóg wegetacji. Ponadto wyróżniamy jeszcze Gilgamesza poszukującego nieśmiertelności.

Innym imieniem władcy, które można śmiało wyjaśnić jako boskie jest to Cyrus, którego znaczenie językowe posiada takie samo znaczenie jak tytuł Tyrus, Tyran, Car albo Cesarz. Można też przetłumaczyć jako namiestnik Tary oraz jako przywódca tyranii (w znaczeniu dosłownym).

Co do lat panowania to jest jedna z kilku nieścisłości jakie są na glinianych tabliczkach. Nie tylko my zwykli ludzie musimy się zgodzić na coś takiego, bo naukowcy nadal dysponują za zbyt mała wiedzą oraz źródłami na temat czasów nie tylko z okresu istnienia Sumerów, ale też pozostałych miejsc sprzed kilku tysięcy lat. Co więcej, duża część z tablic glinianych zawiera poważne uszkodzenia, które uniemożliwiają pełny odczyt tekstu.

Według zapisów liście królów można dojść do wniosku, że im bliżej końcowi, tym lata rządów stają się coraz krótsze i są bardziej normalniejsze. Inaczej mówiąc stają się przez nas akceptowane.

Sumeryjska lista królów i moja ocena

Według mojej oceny sumeryjska lista królów jest jednym z podstawowych źródeł historycznych, które wprowadzają do świata Sumerów, lecz tak naprawdę co do kilku szczegółów to trzeba zweryfikować. Nie do końca jest wszystko wyjaśnione, do tego wchodzi sprawa religijna (na przykład władcy są potomkami bogów) oraz naukowcy dotarli do kopii tej listy. Przez te aspekty warto zweryfikować czy wszystko zostało ujęte oraz wprowadzić poprawki związane z tłumaczeniem, wyjaśnieniem wszystkich pojęć oraz potwierdzić okresy panowania oraz wiele innych aspektów.

Sumeryjska lista królów jest czymś co można wyjść i rozpocząć tłumaczenie aspektów związanych z Sumerami. Niestety trudno jest obecnie cokolwiek potwierdzić bez większej ilości informacji. To co mi wiadomo to są spekulacje wśród naukowców czy nie było ingerencji cywilizacji pozaziemskich w to państwo. Według mojej oceny to doszło do pewnych przekłamań związanych z brakiem wystarczającej ilości danych historycznych oraz pewnymi przekłamaniami twórców list – oryginału oraz jej kopii.

Bibliografia

1. Sumeryjska lista królów;
2. Długowieczni władcy w Sumeryjskiej Liście Królów;
3. POL LJELI – WŁADCY SUMERU;

Pod hasłem Sumerowie można odnaleźć kilka tekstów na moim blogu związanych w jakikolwiek sposób z Sumerami.

Jeśli chcecie przeczytać przetłumaczony tekst Sumeryjskiej Listy Królów to proponuję zobaczyć ten tekst.