Grodzisko w Grudusku jako jedno z nielicznych na Mazowszu

Grodzisko w Grudusku, zwane też skansenem Zielona Góra, jest jednym z niewielu miejsc na Mazowszu z takimi znaleziskami archeologicznymi i możliwościami obejrzenia co się dzieje. Tekst przedstawia przynajmniej podstawowe informacje na temat tego miejsca.

Grodzisko w Grudusku w Wikipedii

Jak zawsze rozpoczynam od kilku słów z Wikipedii na temat omawiane rzeczy. Wolę podać kilka słów wstępu. Oto one.

Według podstawowych informacji pierwszy gród w Grudusku został wzniesiony w czasach monarchii pierwszych Piastów i istniał od schyłku IX wieku do połowy XIII wieku. Gród ten leżał prawdopodobnie na trasie szlaku handlowego. Pełnił też rolę warowni chroniącej północne Mazowsze przed najazdami Prusów i niejednokrotnie się bronił.

Gród otaczał wał ziemny z płaszczem kamiennym praz drewnianą palisadą na wierzchołku fortyfikacji. Od północnej strony wejścia do grodu strzegły dwie drewniane wieże obronne, między którymi była brama. W tym też czasie jego mieszkańcy zajmowali się kowalstwem, tkactwem, rybołówstwem, rogowiarstwem.

Pierwszy raz gród spłonął w XI wieku, jednak został wkrótce odbudowany, a jego obszar powiększony. Sam kopiec otaczała fosa, której ślady noszą nieliczne wgłębienia po wschodniej i południowej stronie. Dzięki swojemu położeniu na skrzyżowaniu ważnych dróg handlowych i wysunięciu na północ w kierunku granicy z Prusami, odgrywał dość ważną rolę. Był też ośrodkiem administracyjnym, targowym i rzemieślniczym. W jego północnej części znajdował się plac targowy, a u podnóża wału, od tej samej strony, znajdowała się przy kamiennej grobli, przystań. Ostateczny upadek grodu można wiązać z najazdem Prusów po 1217 roku, w czasach Konrada Mazowieckiego.

Od XV wieku był własnością szlacheckiej rodziny Grudowskich. Na początku XX wieku wieś była wzorcowym ogniskiem ruchu spółdzielczego guberni płockiej, działała kasa zapomogowo-pożyczkowa i kółko rolnicze. W styczniu 1945 roku pojawiły się silne walki Armii Czerwonej z Niemcami. W czasach Polski Ludowej wieś została ośrodkiem handlowo-usługowym dla rolnictwa, powstała mleczarnia, młyn, elewatory zbożowe o Państwowe Gospodarstwo Rolne.

Grodzisko w Grudusku w innych źródłach

Z innego źródła internetowego dowiadujemy się, że niewiele miejscowości na Mazowszu może pochwalić się posiadaniem tak unikatowego obiektu zabytkowego jakim jest wczesnośredniowieczne grodzisko. W Grudusku w jego sąsiedztwie zbudowano archeologiczny skansen, który ma przypominać o historycznym znaczeniu tej miejscowości.

Natomiast inna strona internetowa donosi, że pożar do jakiego doszło w połowie XI wieku kojarzony jest przez badaczy z walkami, do jakich doszło na Mazowszu, gdy Kazimierz Odnowiciel usiłował stłumić bunt wywołany przez Masława – byłego cześnika swego ojca. Masław próbował stworzyć na Mazowszu niezależne księstwo oparte na religii pogańskiej. Natomiast spalenie grodu w początkach XIII wieku może się natomiast wiązać ze zniszczeniem systemu obrony północnego Mazowsza po śmierci wojewody Krystyna.

Grodzisko w Grudusku moimi oczami

Zapewnię zastanawiacie się z jakiego powodu stworzyłem tekst na temat jednego z niewielu skansenów oraz grodów Polsce, a dodatkowo jednego z rzadszych widoków w województwie mazowieckim. Jest prosta przyczyna. W czasie swojego sierpniowego urlopu pojechałem z ciekawości do miejscowości Grudusk w celu spojrzenia co jest ciekawego do zobaczenia. Jedyne informacje jakie posiadałem to tylko kilka zdjęć z wizytówki Google oraz podstawowe informacje z tego samego źródła. Nie było nic więcej poza tym.

Ciekawość wygrała i pojechałem razem z rodziną do skansenu, gdzie dla mnie było wiele informacji związanych z historią Polski oraz ze średniowieczem. Dla moich dzieci było to coś nowego, co mogą zobaczyć i wchłonąć. Potomstwo mogło dotknąć, dosłownie i w przenośni, rzeczy, jakie był używane w dalekiej przeszłości. Ich zachwyt dla mnie był naprawdę wielki.

Z miłą chęcią bym powrócił do tego miejsca jeszcze raz za pewien czas. Jest jeden warunek, musi minąć nie powiem jaki wirus COVID-19 albo na tyle ulżyć, aby w tym miejscu można było cokolwiek zorganizować dla większej ilości osób bez narażenia się na skutki epidemiologiczne i podobne sprawy. Według mnie temu miejscu brakuje takich atrakcji jak pokazy z życia codziennego osób ze średniowiecza – nie tylko takie pokazowe, ale też pokazywać poprzez zielone szkoły. Mogą też pojawić się takie chwile, w których można by było pokazać jak dawniej tkano, wypiekano chleb, pokazy kowalskie, itp.

Przy takich wydarzeniach grodzisko w Grudusku mogłoby naprawdę być wypromowane, nie tylko lokalnie, czyli w tej miejscowości i w okolicznych wsiach, ale też na całe województwo – jak nie na całą Polskę. Takie miejsca jak to powinno być o wiele bardziej promowane – na taką samą skalę jak Biskupin. Należy mu się, przynajmniej dla mnie. Chętnie to miejsce pokochał bardziej niż turysta. Chętnie bym to zrobił jako stały bywalec, ale niestety odległość jaka mnie dzieli i małe fundusze na benzynę mnie dzielą, aby pojawiać się tam częściej, jak nadarzy się okazja.

Dla zainteresowanych pod tym linkiem umieszczam odnośnik do wizytówki do Grodziska Zielona Góra w Grudusku.

Bibliografia

1. Grudusk;
2. Archeologiczny skansen w Grudusku;
3. GRUDUSK.

Pod hasłem grodzisko tutaj możecie odnaleźć teksty na moim blogu, natomiast pod tym linkiem możecie odnaleźć listę tekstów pod hasłem skansen.