Wynalazek w średniowieczu

Każdy z nas uznaje, że średniowiecze jest ciemnym okresem i mało co się działo oraz nie pojawił się żaden wynalazek. A tak naprawdę wiele się działo, a to się przekłada na wiele wynalazków. W poniższym tekście przedstawiam pięć największych.

Proch strzelniczy — wynalazek na piątym miejscu

Broń palna tak naprawdę kojarzy się z epoką nowożytną. Wynalazek ten pochodzi jednak ze średniowiecza. Proch został odkryty w Chinach, dotarł do Europy najprawdopodobniej w XIV stuleciu — chociaż nie ma do końca pewności. W 1326 roku powstał angielski traktat naukowy, w którym zamieszczono najstarszą rycinę armaty (obecnie tak się uznaje). W tym samym roku dokonano też zakupu metalowych dział i pocisków na potrzeby obrony Florencji.

W ciągu kilku dekad działa stały się nieodłącznym elementem sztuki wojennej. Już w latach 60. XIV wieku we Włoszech zaczęto też eksperymentować z ręczną bronią palną. W 1410 roku książę Burgundii dysponował podobno czterema tysiącami arkebuzów (ręczna broń palna). A w połowie XV wieku broni palnej używano w każdej armii na kontynencie.

Nowoczesne rolnictwo — czwarte miejsce w zestawieniu

Według hipotezy profesora Lynna White’a około roku tysięcznego Europę ogarnęła gospodarcza rewolucja. Zdaniem nagradzanego badacza z Princeton to wtedy doszło do radykalnych przemian, które popchnęły kontynent ku nowoczesności. Na ich skutek obszar Morza Śródziemnego stracił prymat, a w siłę zaczęły rosnąć kraje północnej Europy, które z czasem miały się stać globalnymi mocarstwami. White uważał, że postęp wynikał ściśle z innowacji w rolnictwie.

Właśnie około roku tysięcznego upowszechnił się nowy sposób uprawy ziemi – nazwano go trójpolówką. System ten zwiększył uzyskiwane plony o trzydzieści procent i znacząco ograniczył ryzyko głodu. Co więcej, na przełomie tysiącleci wprowadzono nowe formy uprzęży oraz ciężkie pługi, pozwalające uprawiać pola, które wcześniej były bezwartościowe.

Tak naprawdę w rzeczywistości rewolucja była bardziej rozciągnięta w czasie i trudniejsza, niż wyobrażał sobie to White. Nie ulega jednak wątpliwości, że rolnicze innowacje zupełnie zmieniły obraz życia. A to pozwoliło Europie zacząć się bogacić.

Miejsce trzecie – Okulary

Szkło zostało wynalezione w starożytności, lecz dopiero w średniowieczu dokonano innowacji. Dzięki temu pozwoliło uczynić z niego jeden z najważniejszych materiałów znanych człowiekowi. Najpóźniej w XIII wieku podjęto produkcję szklanych luster. Za ich sprawą Europejczycy mogli po raz pierwszy zobaczyć swoje w pełni wyraźne odbicia. Zmieniło się podejście do tożsamości i indywidualizmu. Człowiek wreszcie wiedział, co ma na myśli, gdy mówi „ja”.

Innowacje w produkcji przeźroczystych szyb okiennych wpłynęły na budownictwo, a technika produkcji witraży – na sztukę. Za sprawą ulepszonego szkła rozwijały się medycyna i technika.

Prawdopodobnie największe znaczenie miał jednak wynalazek okularów. Pierwsze zrobiono w okolicach 1280 roku. A trzy dekady później, jak podaje Norman Davies, własną parę nosił nawet niemiecki cesarz Henryk VII. Dzięki okularom krótkowzroczność, będąca nieodłącznym efektem obcowania z księgami, przestała hamować rozwój nauki.

Znaczenie tego wynalazku doceni każdy, kto dzisiaj nosi okulary bądź soczewki kontaktowe. A więc nawet półtora miliarda osób na świecie.

Mechaniczny zegar — wynalazek, który ma srebro

U zarania średniowiecza nie istniały precyzyjne narzędzia pozwalające odmierzać dłuższe odcinki czasu. Były wprawdzie zegary wodne i słoneczne, klepsydry pojawiły się dopiero ponoć w ciemnych wiekach.

Nic dziwnego, że do upływu czasu podchodzono z o wiele większą swobodą niż dzisiaj. Istnieją średniowieczne teksty, gdzie tłumaczy się, że godzina niby to czas potrzebny do przejścia pieszo trzech mil w lecie bądź dwóch – zimą. Ewentualnie był to czas równy temu, którego było trzeba na przeczytanie sześciu biblijnych psalmów.

W celu zwiększenia dokładności potrzeba wykorzystywać zegary mechaniczne. Projektowano je już w XIII wieku, ale pierwsze próby nie przyniosły pozytywnych skutków, dopiero w czternastym stuleciu konstruktorzy do tego doszli. Wybitny mediewista Jacques Le Goff podkreślał, że zegary zmieniły samą ideę czasu. Pozwalały odmierzać godziny pracy i na nowo zorganizowały życie miast. Fakt, że dzisiaj wszyscy za czymś pędzimy i że w XXI wieku liczy się każda minuta, to niewątpliwe dziedzictwo i efekt średniowiecza.

Na miejscu pierwszym prasa drukarska

Średniowieczne księgi były towarem luksusowym i trudno dostępnym. W sytuacji, gdy każdy tekst wymagał ręcznego przepisywania, wiedza rozprzestrzeniała się w żółwim tempie. Pojawiały się też sytuacje, że te same dzieła miały dziesiątki wersji, gdzie różniły się szczegółami lub wypełnionych niezamierzonymi błędami skrybów. Dopiero druk sprawił, że informacja mogła dotrzeć do każdego. I to w tej samej formie, w jakiej powstała.

Około 1450 roku w Moguncji rozpoczęła działalność pierwsza drukarnia książek, zorganizowana przez Johanna Gutenberga. I zdaniem niektórych historyków właśnie w tamtej chwili dobiegło końca średniowiecze.

Źródło: WielkaHISTORIA.