Bitwa pod Szawlami

Zakony rycerskie w średniowieczu pojawiały się i znikały w przeróżny sposób. Jedne znikały z biegiem lat oraz z brakiem nowych członków. W innych przypadkach pojawiały się bitwy, które zmniejszały liczebność zakonników – co się wiązało, że padały decyzje o połączeniu się z inną kongregacją albo oczekiwać na nowych. Przedstawiam Wam teraz bitwę pod Szawlami, dzięki której padłą decyzja o zniknięciu jednej z grup rycerskich.

Bitwa pod Szawlami – ogólne informacje

Bitwa pod Szawlami jest to starcie zbrojne, które miało miejsce 22 września 1236 roku pomiędzy zakonem kawalerów mieczowych a pogańskimi Zemgalami i Żmudzinami oraz posiłkami innych Bałtów. W bitwie tej poległo około 50-60 rycerzy zakonu, w tym jego mistrz krajowy Wolkwin. Według informacji to około 2700 zakonników nigdy nie powróciło z krucjaty, a ich losy są do tej pory nieznane. Była to pierwsza w takiej skali klęska kawalerów mieczowych. Zakon ten jako pierwszy katolicki zakon rycerski na ziemiach ludów bałtyckich, został poważnie osłabiony. Niedługo po tym wydarzeniu, w 1237 roku, jego pozostali przy życiu członkowie zgodzili się na wcielenie do zakonu krzyżackiego. Kolejnym efektem przegranej było to, że podbite wcześniej ludy podjęły decyzję o powstaniu. Można zrozumieć, że efekty trwającego ponad 30 lat podboju ziem leżących na lewym brzegu Dźwiny zostały zniweczone.

Po otrzymaniu bulli papieskiej w 1236 roku obwieszczającą krucjatę przeciwko Żmudzi i Litwie rozpoczęto przygotowania do kampanii przeciwko ludom zamieszkującym wspomniane tereny. Rycerze najechali na kilka osad Żmudzinów. Wracając na północ, natknęli się jednakże przy brodzie na ich grupę, zdeterminowaną do walki. Kawalerowie mieczowi nie chcieli podejmować ryzyka utraty koni poprzez utopienie ich w bagnach, a rycerze z Holsztyna odmówili walki pieszej, wymuszając rozbicie na noc obozowiska. Następnego ranka, w dzień świętego Maurycego, główne siły pogan złożone ze Żmudzinów oraz Litwinów, prawdopodobnie pod dowództwem księcia Wykinta, przybyły do obozu. Lekko opancerzone siły pogan zmusiły do ucieczki lżej opancerzonych zakonników, podczas gdy rycerze w pełnym rynsztunku, w tym i Wolkwin, polegli. Ci z rycerzy, którzy próbowali uciec do Rygi, rzekomo także zostali zabici przez pogan.

Dokładne miejsce bitwy pozostaje nieznane. Chronicum Livoniae napisana przez Hermanna de Wartberge mówi o bitwie na terram Sauleorum. Prawdopodobnie to okolice Szawli lub miasteczko Vecsaule niedaleko Bowska, obecnie południowa Łotwa.

Efekty po bitwie

Po bitwie pod Szawlami w 1237 roku Zakon Kawalerów Mieczowych został połączony z Zakonem Krzyżackim, co uratowało Inflanty przed atakami ludów litewskich i żmudzkich. Do tego jeszcze od tej pory stanowiły część państwa krzyżackiego. Zakon Kawalerów Mieczowych zaczęto nazywać Zakonem Inflanckim, gałęzią Zakonu Krzyżackiego. Wspomniane wydarzenia nie dotykały bezpośrednio centrum ziem litewskich, ale rozpoczęty przez Zakon Krzyżacki w 1231 roku podbój ziem pruskich oraz zjednoczenie dwóch agresywnych państw nie mogło nie odbić się echem na ziemiach litewskich. Musiano coraz bardziej uświadamiać sobie grożące niebezpieczeństwo, co prowadziło do konsolidacji ziem litewskich.

Znaczenie bitwy było na tyle wielkie, że dopiero późniejsze działania Zakonu Krzyżackiego dopiero niwelowały skutki oraz najazdy okolicznych ludów i państw. Niestety Zakon ten musiał odpowiednio się przygotować, aby podjąć odpowiednie militarno-polityczne działania oraz rozpocząć zmiany na swoją korzyść.

Bibliografia

1.. Bitwa pod Szawlami

2. Bitwa pod Szawlami zmieniła sytuację polityczną na wschodnim wybrzeżu Bałtyku